رشد شناختی کودک
آیا در مورد مراحل رشد شناختی کودک اطلاعاتی دارید؟ ظرفیت‌های شناختی کودکان از زمان تولد به سرعت در حال رشد هستند. در واقع آن‌ها هر روز از نظر برخورداری از توانمندی‌هایی نظیر یادگیری، تمرکز و حافظه پیشرفت کرده و به قابلیت‌های جدیدی دست پیدا می‌کنند. روانشناسی به نام ژان پیاژه براساس توانمندی‌های شناختی هر سن دوران کودکی را به چند مرحله تقسیم کرده است. ما در ادامه به به معرفی هریک از این مراحل پرداخته‌ایم. اگر به دنبال درک بهتر قابلیت‌های شناختی کودکان خود هستید می‌توانید با بهره بردن از مشاوره کودک به این امر دست یابید و بتوانید رفتارهایتان را نیز با سطح توانمندی کودک هماهنگ کنید.
منبع : رشد شناختی کودک
مراحل رشد شناختی از دیدگاه نظریه ژان پیاژه
رشد شناختی به معنای قابلیت مغز برای انجام عملکردهای پیشرفته نظیر تفکر، تعقل، یادگیری و تمرکز است. ژان پیاژه نظریه پرداز و روانشناس فرانسوی بر اساس مشاهداتی که از کودکان در سنین مختلف داشت رشد شناختی را به صورت یک پیوستار 4 مرحله‌ای در نظر گرفت. ما در ادامه به هریک از این مراحل به ترتیب اشاره کرده‌ایم.
1- مرحله اول رشد شناختی کودک | مرحله حسی–حرکتی
ژان پیاژه بر این باور بود که کودکان در دوران نوزادی یعنی تولد تا دو سالگی از نظر رشد شناختی در مرحله حسی–حرکتی قرار دارند. در این دوران کودکان برای شناخت دنیای پیرامون خود به حواس پنجگانه‌شان متکی هستند. به همین خاطر در اولین برخورد با اشیای جدید آن‌ها را لمس کرده یا در دهان می‌گذارند. در حقیقت ادراک آن‌ها چیزی فراتر از آنچه که احساس می‌کنند نیست. اگر می‌خواهید بدانید نوزاد از کی پدرش را می شناسد یا نوزاد از چند ماهگی مادر خود را می شناسد کلیک کنید.
2- مرحله دوم رشد شناختی کودک | مرحله پیش عملیاتی
پیاژه دوران 2 تا 7 سالگی را تحت عنوان مرحله پیش عملیاتی مشخص کرده است. در این دوران کودکان به توانایی حافظه و تخیل دست پیدا می‌کنند. همچنین در این برهه آن‌ها ادراک گسترده‌تری نسبت به زمان گذشته و آینده دارند و می‌توانند در قصه‌ها و داستان‌ها، نمادها را درک کنند. از جمله دیگر ویژگی‌های شناختی کودکان در این سنین خود محوری است. در حقیقت بچه‌ها در این زمان خود را در مرکز جهان می‌بینند و تمام حوادث پیرامون را در ارتباط با خودشان درک می‌کنند. برای مثال ممکن است کودک به خاطر اختلاف والدین یا جدا شدن آن‌ها از یکدیگر خودش را مقصر ببیند و از همین رو احساس گناه و اضطراب زیادی را در خود پرورش دهد. در این شرایط بهتر است برای مدیریت بهتر اوضاع از یک روانشناس کودک کمک بگیرید.
3- مرحله سوم رشد شناختی کودک | مرحله عملیاتی
از 7 سالگی تا 11 سالگی کودکان از نظر رشد شناختی در مرحله عملیاتی قرار دارند. در مرحله عملیاتی بچه‌ها بیش از پیش در مورد دنیای پیرامون آگاه می‌شوند و به هوش اجتماعی بالاتری دست پیدا می‌کنند. در واقع در این برهه زمانی کودکان می‌توانند دنیا را از زاویه چشم دیگران نیز بنگرند و به غیر از احساسات خودشان احساسات دیگران را هم درک کنند. همین مسائل باعث می‌شود که در مرحله عملیاتی ویژگی خودمحوری کودکان تا حد زیادی کاهش پیدا کند.
4- مرحله چهارم رشد شناختی کودک | مرحله عملیات صوری یا انتزاعی
از 11 سالگی به بعد رشد شناختی کودکان تقریبا کامل می‌شود. آن‌ها در این دوره به یک توانمندی ذهنی مهم دست پیدا می‌کنند که آن هم درک مسائل انتزاعی است. مسائل انتزاعی به چیزهایی گفته می‌شود که هیچ مصداق عینی در جهان ندارند. مفاهیمی نظیر اخلاق، عدالت و حقانیت از جمله مثال‌هایی هستند که در طبقه مفاهیم انتزاعی قرار می‌گیرند. افراد از 11 سالگی به بعد می‌توانند به طور عمیق به این مسائل بیاندیشند. علاوه بر این در مرحله عملیات صوری کودکان قادرند برای تفکر از استدلال منطقی‌تری کمک بگیرند و برای آینده خود برنامه ریزی نمایند.
بیشتر بخوانید: فرایند اجتماعی شدن کودک
می‌توانید وقتی کودکتان کوچک تر هست نیز او را ارزیابی کنید، از این توصیه می کنیم مقاله نشانه های سلامت نوزاد را مطالعه نمایید.
سخن آخر
کودکان از نظر شناختی در هر مرحله از رشد به توانایی‌های خاصی دست پیدا می‌کنند. با این حال این مسئله را فراموش نکنید که هر کودکی برای رشد شناختی سرعت خاص خود را دارد. در همین راستا برخی از بچه‌ها زودتر و برخی دیگر کندتر از سایرین حرکت می‌کنند. در نتیجه مراحل شناختی ذکر شده یک الگوی کلی هستند که به طور تقریبی اتفاق می‌افتند. شناخت این الگوی کلی به شما کمک می‌کند تا در مورد سلامت ذهن و مغز کودکتان اطلاعات کافی داشته باشید و بتوانید رفتارهایتان را نیز با سطح توانمندی کودک هماهنگ کنید.
اگر به دنبال این هستید که استعدادهای فرزندتان را بیشتر بشناسید و قابلیت‌های شناختی او را بهتر درک کنید می‌توانید به یک روانشناس مراجعه کرده و از او بخواهید تا آزمون‌هایی نظیر تست هوش را از فرزندتان بگیرد. روانشناس با تفسیر دقیق تست‌ها و در نظر گرفتن سایر ویژگی‌های رفتاری فرزندتان می‌تواند به شما کمک کند تا به شناخت کامل‌تری از کودک خود دست پیدا کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول
در پایان سه سالگی و اوایل چهار سالگی کودک از نظر شناختی به توانایی طبقه بندی دست پیدا می‌کند از همین رو از این زمان قادر است با وسایلی نظیر پازل‌ها و لگوها بازی کند.
منبع : رشد شناختی کودک