درمان بیش فعالی کودکان بدون دارو
برای درمان بیش فعالی در کودکان باید چه کار کرد؟ آیا دارو دادن به کودک تنها راه درمان این اختلال است؟ متخصصان امروزه روش‌های مختلفی را برای کنترل و بهبود علائم بیش فعالی معرفی می‌کنند. آنها بر این باورند که تجویز داروهایی نظیر ریتالین تنها بخشی از فرایند بهبود بیش فعالی محسوب می‌شود. در عین حال کمک گرفتن از روانشناس، شرکت در جلسات روان درمانی، تمرین مهارت‌های مقابله ای و پیروی از یک رژیم غذایی مناسب از جمله دیگر بخش‌های مهم درمان اختلال ADHD هستند. در ادامه این مقاله توضیحات بیشتری در این باره ارائه کرده‌ایم. برای دریافت راهنمایی‌های لازم برای شروع درمان بیش فعالی کودکان، مشاوره کودک دریافت کنید.
منبع : درمان بیش فعالی کودکان بدون دارو
درمان بیش فعالی در کودکان با توجه به تعریف بیماری
اختلال بیش فعالی یا ADHD یکی از اختلالات عصبی رشدی است که اغلب در سنین کودکی بروز پیدا می‌کند. کودکان بیش فعال دو نقص عمده دارند که کم توجهی و تحرک بیش از حد را شامل می‌شود. برای آشنایی بیشتر با نشانه‌ها و علل اختلال بیش فعالی کودکان کلیک کنید. از جمله علائمی که در طی ADHD بروز می‌یابند باید به موارد زیر اشاره کرد.
- کودکان بیش فعال توجه چندانی به جزئیات ندارند.
- آنها در حین انجام تکالیف نمی‌توانند تمرکز خود را حفظ کنند.
- دائما حواس‌شان جای دیگری است و هنگام مکالمه توجه کمی به فرد مقابل دارند.
- در به پایان رساندن وظایف و تکالیف‌شان با مشکل مواجه هستند.
- معمولا از انجام تکالیفی که نیازمند فعالیت ذهنی است، متنفرند.
- در اکثر اوقات وسایل خود را گم می‌کنند.
- به راحتی حواس‌شان با محرک‌های خارجی پرت می‌شود.
- دائما کارهای روزمره خود را فراموش می‌کنند.
- دائما روی صندلی وول می‌خورند یا هنگامی که نشسته‌اند دست و پای خود را تکان می‌دهند.
- نمی‌توانند به مدت طولانی روی صندلی بنشینند.
- معمولا در مکان‌هایی که مناسبتی ندارد می‌دوند یا از در و دیوار بالا می‌روند!
- فعالیت‌هایشان با سر و صدای زیاد همراه است.
- دائما در حال حرکت هستند.
- بیش از حد حرف می‌زنند.
- وسط حرف دیگران می‌پرند.
- اگر از آنها سوال بپرسند معمولا قبل از اتمام پرسش پاسخ را می‌پرانند.
- انتظار کشیدن در موقعیت‌هایی نظیر ماندن در صف برایشان بسیار دشوار است.
گزینه های پیش رو برای درمان بیش فعالی در کودکان
با وجود اینکه در برخی موارد مصرف دارو برای درمان بیش فعالی کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، اما درمان این اختلال فقط به دریافت دارو محدود نمی‌شود. در واقع درمان‌های موثر دیگری نیز وجود دارد که به مبتلایان کمک می‌کنند، قدرت توجه خود را بهبود ببخشند، تکانشگری کمتری داشته باشند و در نهایت به کنترل بیشتری روی رفتارهای خود دست پیدا کنند.
وعده‌های غذایی مناسب، اصلاح رفتاری، یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای جدید و بهبود مهارت‌های اجتماعی از جمله دیگر بخش‌های فرایند درمان هستند که می‌توانند عملکرد فرزندتان را در مدرسه بهبود ببخشند، روابط او با دیگران را تقویت کنند و استرس و ناکامی را در کل خانواده کاهش دهند. برای آشنایی با روش‌های تربیت کودکان بیش فعال کلیک کنید.
درمان بیش فعالی در کودکان به کمک دارو
برای درمان بیش فعالی کودکان معمولا از داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی استفاده می‌شود که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به ریتالین و آدرال اشاره کرد. این داروها با افزایش سطح برانگیختگی مغز به بهود علائمی نظیر کم توجهی و مشکلات تمرکز کمک می‌کنند. البته هرگز نباید این داروها را به طور سرخود به فرزندتان بدهید چرا که برای تجویز آن تشخیص پزشک در مورد شدت بیماری و در نظر گرفتن شرایط جسمانی و روانشناختی کودک بسیار اهمیت دارد. در غیر این صورت ممکن است دارو به جای ایجاد اثرات درمانی به یکسری عوارض جانبی ناخوشایند بیانجامد.
درمان بیش فعالی در کودکان به کمک رفتار درمانی
مطالعات پژوهشی نشان می‌دهند رفتار درمانی (یا همان اصلاح رفتار) یکی از روش‌های بسیار موثر در بهبود اختلال بیش فعالی است. به خصوص کودکانی که هم زمان تحت درمان با دارو قرار دارند به طور مضاعفی از فواید این روش بهره مند می‌شوند. در برخی موارد رفتار درمانی حتی می‌تواند به متخصصین کمک کند که دوز داروها را کاهش دهند و در نتیجه به طور امن‌تری روند درمان را پیش ببرند.
در توضیح رفتار درمانی باید گفت که درمانگران در این رویکرد تلاش می‌کنند رفتارهای سالم را از طریق تقویت و پاداش دهی افزایش داده و رفتارهای مخرب را از طریق تعیین محدودیت و پیامدهای منفی کاهش دهند. رفتار درمانگران معمولا از قدم‌های کوچک شروع می‌کنند. برای مثال کودک بیش فعال معمولا وسط حرف دیگران می‌پرد و درمانگر اصلاح این رفتار را مد نظر قرار می‌دهد.
در همین راستا ابتدا به کودک رفتار صحیح را آموزش می‌دهد و پس از آن از او می‌خواهد قبل از شروع به حرف زدن دست خود را بالا بگیرد. هربار که کودک این رفتار را به درستی انجام دهد درمانگر به شیوه‌های مختلف عمل او را تقویت می‌کند. تقویت می تواند حتی با گفتن جملات ساده‌ای نظیر آفرین، لبخند زدن یا تکان دادن سر اتفاق بیافتد.
رفتار درمانگران معمولا آموزش دهی به خانواده و معلمین را نیز در دستور کار خود قرار می‌دهند. به این ترتیب کودک در محیط‌های دیگر نیز اصلاح رفتار را تمرین می‌کند که همین مسئله در تسریع فرایند درمان اثر بسزایی دارد.
درمان بیش فعالی در کودکان به کمک روان درمانی و آموزش مهارت ها
از آنجا که کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی اغلب در تعاملات اجتماعی ساده مشکل دارند و با عزت نفس پایین دست و پنجه نرم می‌کنند، نوع دیگری از درمان که به آنها کمک می‌کند، آموزش مهارت‌های اجتماعی است. آموزش مهارت‌های اجتماعی که معمولاً در محیط گروهی انجام می‌شود، توسط یک درمانگر هدایت می‌گردد
به طوری که ابتدا او به عنوان الگو رفتارهای مناسب را نشان می‌دهد و سپس از کودکان می‌خواهد که آنها را تکرار کنند. گروه مهارت‌های اجتماعی به کودکان می‌آموزد که چگونه واکنش‌های دیگران را پیش بینی نمایند و چگونه رفتارهای قابل قبول‌تری داشته باشند. همچنین گروه مهارت‌های اجتماعی باید روی انتقال مهارت‌های جدید به دنیای واقعی کار کند.
درمان بیش فعالی در کودکان به کمک رژیم غذایی مناسب
برخی از متخصصین بر این باورند که رژیم غذایی کودکان مبتلا به بیش فعالی نیز در فرایند بهبودی آنها تاثیر دارد. البته توجه به این مسئله بسیار ضرورت است که بدانید رژیم غذایی مناسب به تنهایی برای درمان این اختلال کفایت نمی‌کند. از جمله توصیه‌هایی که در مورد تغذیه کودکان ADHD وجود دارد باید به موارد زیر اشاره کرد.
1- فاصله بین وعده های غذایی کودک نباید بیش از 3 ساعت شود
وعده‌های اصلی و میان وعده‌های فرزندتان را طوری تنظیم کنید که او هر 3 ساعت مقداری غذا بخورد. این کار کمک می‌کند که قند خون کودک ثابت بماند و همین مسئله به کاهش تحریک پذیری و افزایش تمرکز او کمک می‌کند.
2- گنجاندن پروتئین و کربوهیدرات در وعده های غذایی کودک
سعی کنید در هر وعده غذایی یا میان وعده کمی پروتئین و کربوهیدرات قرار دهید. این غذاها به کودک کمک می‌کنند تا میزان فعالیتش کاهش پیدا کند ولی در عین حال هشیاری بیشتری داشته باشد.
3- سطح روی، آهن و منیزیم کودک بررسی کنید
بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD دارای میزان کمی از این مواد معدنی مهم هستند. افزایش سطح آنها ممکن است به کنترل علائم ADHD کمک کند. به خصوص افزایش آهن بسیار مفید می‌باشد. در همین راستا یک مطالعه نشان داده که مکمل آهن تقریباً به اندازه مصرف داروهای محرک علائم بیش فعالی را بهبود می‌بخشد. با این حال مکمل‌ها نیز باید طبق نظر پزشک به کودک داده شوند. در نتیجه به طور سرخود و بیش از حد از آنها استفاده نکنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول
ریتالین تنها در صورتی می‌تواند به عنوان درمان مشکلات تمرکز تجویز شود که کودک یا بزرگسال مبتلا به اختلال بیش فعالی باشد. در غیر این صورت مصرف ریتالین منجر به بروز عوارضی نظیر تحریک پذیری، اضطراب و بی قراری می‌شود و حتی ممکن است وابستگی روانی در پی داشته باشد. در نتیجه هرگز از این دارو به طور سرخود استفاده نکنید.
منبع : درمان بیش فعالی کودکان بدون دارو