حسادت فرزند اول
حسادت فرزند اول به نوزاد تازه متولد شده یکی از چالش‌های مهمی است که والدین در مسیر تربیت کودکان خود با آن مواجه می‌شوند. با این حال حسادت فرزند اول مسئله‌ای غیر قابل کنترل نیست. اگر شما بتوانید علت ناراحتی فرزند خود را به خوبی درک کنید و برخورد مناسبی با او داشته باشید کج خلقی‌های فرزند اول با سهولت بیشتری مدیریت خواهند شد. در واقع والدین نقش موثری در کاهش حسادت فرزندان خود خواهند داشت و رفتار نامناسب آن‌ها می‌تواند شرایط را بدتر کند. ما در این مقاله علل حسادت فرزند اول به فرزند دوم و راهکارهای آن را از منظر روانشناسی کودک مورد بررسی قرار داده‌ایم پس با ما همراه باشید.
منبع : حسادت فرزند اول
علل حسادت فرزند اول
بسیاری از پدر و مادرها نمی‌توانند درک کنند که چرا فرزند اولشان با حسادت نسبت به برادر یا خواهر کوچکتر خود رفتار می‌کند. آن‌ها ممکن است به خاطر بد رفتاری و لج بازی‌های فرزند اول او را دعوا کنند یا رفتارهای سرزنش آمیزی از خود نشان بدهند. این در حالی است که اگر شما بتوانید علت حسادت فرزندتان را بفهمید می‌توانید با نشان دادن واکنش‌های بهتر این احساس را در او از بین ببرید. ما در ادامه به مهم‌ترین دلایل حسادت فرزند اول نسبت به فرزند دوم اشاره کرده‌ایم.
1- تقسیم توجهات والدین
فرزندان اول چندین سال مرکز توجهات والدین خود بوده‌اند. آن‌ها این توجهات را به معنای میزان عشق و محبت برداشت می‌کنند. در نتیجه با آمدن فرزند جدید و تقسیم شدن توجهات آن‌ها احساس می‌کنند دیگر دوست داشتنی نیستند و والدینشان فرزند جدیدی را جایگزینشان کرده‌اند. این مسئله می‌تواند باعث شود که کودک نگرانی و اضطراب زیادی را تجربه کند و نسبت به فرزند جدید حسادت بورزند.
2- مقایسه کردن شرایط کودک جدید
معمولا پدر و مادرها به مرور زمان تجربه بیشتری به دست می‌آورند و می‌توانند شرایط بهتری برای فرزندان بعدی فراهم کنند. همین مسئله می‌تواند حسادت فرزندان قبلی را برانگیخته کرده و باعث شود که آن‌ها دائما شرایط سابق خود را با شرایط فعلی فرزند جدید مقایسه کنند.
3- رفتارهای فرزند جدید
کودکان همانند والدین نمی‌توانند صبر و حوصله داشته باشند. آن‌ها ممکن است از اینکه فرد دیگری وارد دنیای آن‌ها شده و برخی مواقع مزاحمت‌هایی برای او ایجاد می‌کند احساس نارضایتی زیادی داشته باشند. برای مثال فرزندان کوچکتر معمولا به وسایل فرزندان بزرگتر دست می‌زنند و بازی‌های خواهر یا برادر خود را به هم می‌ریزند. در این شرایط اگر کودک به درستی برای این مسائل آماده نشده باشد می‌تواند رفتارهای نامناسبی از خود بروز دهد.
نحوه مقابله با حسادت فرزند اول | راهکارهایی برای والدین
همان طور که گفته شد حسادت فرزند اول نسبت به فرزند دوم مسئله‌ای اجتناب ناپذیر نیست. در واقع شما می‌توانید با استفاده از برخی راهکارها این وضعیت را مدیریت کرده و به تعدیل احساسات منفی در فرزندتان کمک کنید. ما در ادامه به چند توصیه مهم در این زمینه اشاره کرده‌ایم.
1- به کودک در مورد نحوه رفتار با نوزاد آموزش دهید
کودکان باید در مورد نحوه برخورد با فرزند کوچکتر آموزش ببینند. قبل از اینکه فرزند جدید به دنیا بیاید در مورد ضعف‌ها و ناتوانی‌های یک نوزاد با فرزندتان به زبان کودکانه صحبت کنید. شما می‌توانید در جریان بازی و به کمک عروسک‌ها نحوه برخورد با نوزاد را با فرزندتان تمرین نمایید. این کار باعث می‌شود که بعدها فرزند اول در ارتباط با خواهر یا برادر کوچکترش محتاطانه‌تر رفتار نماید و در نتیجه از جانب شما نیز بیشتر حمایت شود. این در حالی است که عدم آموزش می‌تواند رفتارهای نامناسب بیشتری را در پی داشته باشد و در نتیجه شما نیز گاهی اوقات مجبور شوید فرزند اول خود را به خاطر این رفتارها سرزنش یا دعوا کنید. این موضوع تا حد زیادی منجر به برافروختگی حسادت خواهد شد.
2- برای کاهش حسادت فرزند اول نظارت غیر مستقیم داشته باشید
وقتی فرزندتان نزدیک خواهر یا برادر کوچکش می‌شود دائما با کلماتی نظیر “مراقب باش” یا “دست نزن” به او واکنش نشان ندهید. این مسئله با فراهم کردن تقویت منفی می‌تواند باعث افزایش بدرفتاری‌های کودک شود. در نتیجه تلاش کنید بدون اینکه چیزی بگویید به آرامی رفتارهای کودک را زیر نظر بگیرید تا برخورد پرخاشگرانه‌ای از خود نشان ندهد. اگر رفتار نامناسبی از کودک سر زد بهتر است با استفاده از تکنیک حواس پرتی توجه فرزند اول را به موضوعی دیگر جلب کنید.
3- با فرزند خود در مورد نیازهای خواهر یا برادر کوچکتر صحبت کنید
بسیار اهمیت دارد که به فرزندتان نشان دهید توجه بیشتر به خواهر یا برادر کوچکتر به این معنا نیست که او را بیشتر دوست دارید. برای فرزند اول خود توضیح دهید هر نوزاد پس از تولد چه نیازهایی دارد و باید چه مراقبت‌هایی دریافت نماید تا بزرگ شود. به کودک یادآوری کنید که وقتی او هم نوزاد بود همین کارها را برای او انجام داده‌اید و همین باعث شده که امروز او بزرگتر و قوی‌تر باشد.
4- به رفتارهای مثبت فرزند اول بیشتر دقت کنید
به جای اینکه تمرکز خود را به کارهایی که کودک نباید انجام دهد معطوف کنید به رفتارهای مثبت فرزند اول خود توجه نمایید. برای مثال هربار کودک با خواهر یا برادر خود به خوبی برخورد کرده یا به آرامی او را نوازش می‌کند او را تشویق کنید. گفتن کلمات ساده‌ای نظیر “آفرین” یا “تو خیلی خواهر یا برادر خوبی هستی” به او کمک می‌کند تا رفتارهای سالم‌تری را در تعامل با فرزند کوچکتر در درون خود پرورش دهد.
5- با کودک در مورد نگرانی‌هایش صحبت نمایید
برای اینکه بتوانید احساسات منفی را در فرزند اول خود کمتر کنید و رابطه مثبت‌تری میان فرزندانتان ایجاد نمایید لازم است زمان‌هایی را برای گفت‌وگو با کودک بزرگتر اختصاص دهید. بگذارید کودک در مورد افکار، احساسات و نگرانی‌های خود با شما صحبت کند. تلاش کنید نشان دهید که درک متقابلی از حرف‌های فرزندتان دارید. در نتیجه هرگز او را به خاطر گفته‌هایش سرزنش و قضاوت نکنید. در نظر داشته باشید که این گفت‌وگو به خودی خود می‌تواند بسیاری از احساسات منفی در فرزندتان را کاهش دهد و به او کمک کند تا راحت‌تر با شرایط جدید سازگار شود.
6- برای کاهش حسادت فرزند اول از مقایسه کردن بپرهیزید
یکی از رفتارهای غلطی که می‌تواند تا حد زیادی منجر به بروز حسادت در فرزند اول شود مقایسه شدن با خواهر یا برادر کوچکتر توسط والدین و سایر افراد مهم زندگی است. در نتیجه تلاش کنید این موضوع را بپذیرید که هر کودکی ویژگی‌ها و توانمندی‌های منحصر به فرد خود را دارد. در نتیجه عملکرد هرکدام از فرزندانتان را باید فقط با خودش مقایسه کنید.
7- کودک کوچکتر را بهانه نکنید
بسیار اهمیت دارد که اگر نمی‌توانید خواسته‌های فرزند اول خود را برآورده کنید خواهر یا برادر کوچکتر او را بهانه نکنید. حتی اگر واقعا به خاطر نیازهای فرزند کوچکتر نمی‌توانید مطالبات فرزند اول را برآورده نمایید لازم است که به شیوه دیگری این موضوع را مطرح کنید. اینکه دائما به فرزند اول بگویید نمی‌توانیم بازی کنیم چون من باید مراقب نوزاد باشم یا نمی‌توانیم به شهربازی برویم چون باید مراقب خواهر یا برادرت باشم باعث می‌شود فرزند اول احساس بدی نسبت به خواهر یا برادر کوچکتر خود پیدا کند و او را به عنوان مانعی بر سر خواسته‌های خودش ببیند. به همین خاطر لازم است بسیار مراقب کلمات و جملاتی که به کار می‌برید باشید.
برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول
– فرزند اول من پس از به دنیا آمدن خواهرش دائما رفتارهای بچگانه‌تری از خود نشان می‌دهد و اصرار دارد همانند نوزاد با او رفتار کنیم؟
برگشت به دوران قبل‌تر کودکی یکی از رفتارهای رایجی است که فرزندان اول در واکنش به تولد نوزاد جدید از خود نشان می‌دهند. لازم است کمی به فرزندتان زمان داده و از راهکارهای گفته شد نیز کمک بگیرید. اگر احساس می‌کنید فرزندتان در سازگاری با شرایط جدید مشکلات زیادی دارد بهتر است از یک روانشناس کودک برای بررسی بهتر اوضاع کمک بگیرید.
منبع : حسادت فرزند اول