مشاوره روانشناسی ذهن نو

درمان شب ادراری کودکان در وهله‌ی اول مستلزم شناخت دقیق علل و علائم آن است. شب ادراری در کودکان خروج غیر ارادی ادرار در طول خواب را شامل می‌شود. این پدیده بیشتر در کودکان کم سن بروز پیدا می‌کند؛ اغلب آن‌ها با رسیدن به سن چهار سالگی به سطحی از توانایی برای کنترل ادرار خود دست می‌یابند اما این زمان ممکن است در کودکان مختلف، متفاوت باشد. شب ادراری کودکان به علل گوناگون پزشکی و روانی رخ می‌دهد و والدین و  کودک را به دردسر می‌اندازد. شب ادراری در کودکان اغلب آن‌ها را خجالت‌زده و منزوی می‌شوند. به همین دلیل لازم است والدین به فکر راهکارهای درمانی برای فرزند خود باشند. 

فهرست مطالب

 

• شب ادراری کودکان
• علت شب ادراری کودکان
  • ارتباط مغز و مثانه
  • نقش ژنتیک در شب ادراری کودکان
  • پریشانی‌های روانشناختی
  • بیماری‌های مرتبط با مثانه و کلیه
  • مصرف بیش از حد آب
• عوامل خطرساز در شب ادراری کودکان
• درمان انواع شب ادراری در کودکان
  • ریشه یابی مشکل
• زمان مراجعه به پزشک برای درمان شب‌ ادراری بچه ها
• آزمایش‌های لازم پیش از درمان شب ادراری
• درمان‌ شب ادراری کودکان
  • 1. درمان خانگی شب ادراری کودکان
  • 2. درمان شب ادراری کودکان به لحاظ روانی
  • 3. درمان پزشکی
  • سؤالات متداول

برای دریافت مشاوره در زمینه درمان شب ادراری کودکان می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

شب ادراری کودکان

شب ادراری یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از کودکان آن را تجربه می‌کنند. همانطور که از نام این اختلال مشخص است، شب ادراری یا بی‌اختیاری ادرار به معنی خروج غیرارادی ادرار در هنگام شب و خواب است. این کودکان معمولاً در هنگام روز مشکلی ندارند. براساس پنجمین ویراست آماری و تشخیصی اختلالات روانی، ملاک سنی تعیین شده برای شب ادراری سن 5 سال می‌باشد و اگر کودک 2 بار در هفته به مدت 3 ماه شب ادراری داشته باشد، به اختلال شب ادراری یا بی‌اختیاری ادرار مبتلا است. نکته‌ای که در ارتباط با بی‌اختیاری ادرار وجود دارد این است که شیوع شب ادراری با افزایش سن کمتر می‌شود و پسران بیشتر از دختران به آن مبتلا می‌شوند.

به طور کلی شب ادراری کودکان به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. در شب ادراری اولیه کودک از همان ابتدا و به طور مادرزادی دچار شب ادراری بوده، اما در نوع ثانویه کودک در یک دوره از زندگی مشکلی نداشته و سپس به علت‌های مختلفی دچار آن شده است. برای اطلاع از سایر نشانه های اختلالات دفعی کلیک کنید.

علت شب ادراری کودکان

به طور کلی علت دقیقی برای شب ادراری تا کنون مشخص نشده است، با این حال می‌توان بیان کرد که شب ادراری کودکان به علت اختلال در مثانه و یا کلیه و ذهن و روان رخ می‌دهد. با این حال عوامل مختلفی در شب ادراری کودکان نقش دارند، به طوری که می‌توان مجموع عوامل زیستی، روانی و اجتماعی را علت شب ادراری در نظر گرفت.

ارتباط مغز و مثانه

در روزها و ماه‌های اولیه تولد هنوز ارتباطی بین مغز و مثانه به طور کامل تکامل پیدا نکرده است و هر زمان که مثانه پر شود، خودش را خالی می‌کند. این مسئله عمدتاً با افزایش سن کودک برطرف می‌شود، به همین دلیل شب ادراری تا سن زیر 5 سال یک مسئله جدی تلقی نمی‌شود و طبیعی است.

نقش ژنتیک در شب ادراری کودکان

شب ادراری از طریق وراثت و ژنتیک به کودک نیز منتقل می‌شود. به طور کلی والدینی که در دوران کودکی خودشان به شب ادراری مبتلا بودند به احتمال بیشتری فرزندشان به شب ادراری مبتلا می‌شود.

پریشانی‌های روانشناختی

یکی از علت‌های مهم در ارتباط با شب ادراری، پریشانی‌های روانشناختی نظیر استرس و اضطراب است. به طور کلی کودکانی که رابطه خوبی با والدین خود ندارند، در موقعیت‌های استرس‌زا قرار دارند، ترس از تاریکی یا تنهایی و… دارند به احتمال بیشتری دچار شب ادراری می‌شوند. علاوه بر این حتی اگر مشکل شب ادراری کودک یک مسئله پزشکی باشد، پریشانی‌های روانشناختی می‌توانند مشکل شب ادراری را شدت دهند.

برای اطلاع از نشانه های کودکان استثنایی کلیک کنید.

بیماری‌های مرتبط با مثانه و کلیه

اگر کودک علاوه بر شب ادراری در طول روز هم کنترلی بر ادرار خود نداشته باشد، یا در هنگام ادرار کردن احساس سوزش داشته باشد، به احتمال زیاد به مشکلات مرتبط با مثانه و کلیه مبتلا شده است.

مصرف بیش از حد آب

در مواردی شب ادراری کودکان می‌تواند به علت مسائلی ساده مانند عادات غذایی نامناسب، نوشیدن آب زیاد قبل از خواب و… رخ دهد. در نتیجه تشخیص علت شب ادراری برای‌ بهبود آن اهمیت زیادی دارد.

عوامل خطرساز در شب ادراری کودکان

عوامل مختلفی وجود دارد که می‌تواند احتمال ابتلای کودک به شب ادراری را افزایش دهد، از جمله این عوامل می‌توان به جنسیت پسر، آپنه تنفسی، یبوست، سوءاستفاده جنسی از کودک، عفونت مجاری ادراری، خوردن داروهای مختلف و… اشاره کرد.

درمان انواع شب ادراری در کودکان

به طور کلی دو نوع شب ادراری در کودکان احتمال وقوع دارد. یکی شب ادراری اولیه که در آن کودکان از همان سال‌‌های ابتدایی بی‌وقفه دچار این مشکل در خواب می‌شوند و شب ادراری ثانویه کودکان زمانی است که برای مدت مشخصی مثلا شش ماه شب ادراری ندارد و بعد از آن دوباره شب‌ها جای خود را خیس می‌کند.

ریشه یابی مشکل

ممکن است شب ادراری کودکان ناشی از وجود بیماری پنهان در بدن او باشد که در این صورت باید به لحاظ پزشکی مورد بررسی قرار گیرد. یکی از علت‌های شب ادراری کودکان این است که کودک هنوز نمی‌‌تواند ادرار خود را در طول شب نگه دارد و یا وقتی مثانه پر است، نمی‌‌تواند برای رفتن به دستشویی بیدار شود. از دیگر علل این موضوع این است که کودک در طول روز ادرار خود را نگه می‌دارد و به دستشویی نمی‌رود و در طول شب جایش را خیس می‌کند.

در شب ادراری ثانویه کودکان علت می‌تواند وجود مشکلی پنهانی به لحاظ جسمی یا روانی باشد. کودکانی که دچار بی‌اختیاری ثانویه هستند اغلب نشانه‌های دیگری را نیز تجربه می‌کنند و گاها در طول روز نیز دچار بی‌اختیاری در کنترل ادرار می‌شوند.

عفونت مجاری ادرار، دیابت، اختلالات ساختاری یا تشریحی، مشکلات عصبی و مشکلات روحی مانند محیط زندگی پر از استرس، درگیری و اختلاف والدین یا تغییراتی اساسی مانند نقل مکان، تولد فرزندی دیگر و شروع مدرسه از دیگر علل ابتلای کودک به شب ادراری ثانویه هستند. همچنین مطالعات نشان داده‌اند شب ادراری در کودکان پدیده‌ای ارثی بوده و کودکانی که به این مشکل دچار هستند اغلب والدین‌شان نیز در کودکی همین مشکل را داشته‌اند.

زمان مراجعه به پزشک برای درمان شب‌ ادراری بچه ها

زمان مراجعه به پزشک جهت درمان به میزان تأثیرگذاری این مشکل بر کودک و والدین بستگی دارد. اگر کودک به جز بی‌اختیاری ادرار در طول شب علائم خاص دیگری از خود بروز نمی‌دهد، نیازی به مراجعه به پزشک وجود ندارد و این مشکل به مرور و با تکنیک‌های خانگی رفع می‌شود.

سن پنج تا هفت سالگی زمانی مناسبی برای درمان شب ادراری کودکان است؛ در صورتی که کودک علائم خاصی ندارد مراجعه به پزشک اطفال کفایت می‌کند اما در صورتی که نشانه‌های جسمانی و رفتاری خاصی همراه با شب ادراری در کودکان مشاهده کردید، باید به طور جدی‌تر پیگیر این مسئله باشید. در این زمینه می‌توانید از مشاوره کودک کمک بگیرید.

آزمایش‌های لازم پیش از درمان شب ادراری

پزشک معالج برای بررسی علائم و عوامل مرتبط با شب ادراری کودکان ، در مورد موضوعات گوناگونی مانند بارداری مادر و نحوه‌ی تولد، رشد و تربیت (به‌ویژه درباره‌ی شیوه‌ی آموزش دفع ادرار و مدفوع) از شما سؤالاتی می‌پرسد.

پزشک همچنین مواردی مانند خیس‌شدن لباس زیر، ماندن و دفع نشدن مدفوع در روده به شکل محسوس، کندگی پوست ناحیه‌ی تناسلی و واژن، رشد ضعیف و فشار خون بالا و به دنبال آن بیماری‌های کلیوی، ناهنجاری‌ها در قسمت پایینی ستون فقرات، جریان ضعیف یا چکه‌کردن ادرار، داروهای مصرفی کودک، سابقه‌ی خانوادگی شب ادراری و زندگی خانوادگی و تجربه‌ی استرس را مورد بررسی قرار می‌دهد.

برای شناسایی علت شب ادراری اولیه کودکان هیچ گونه آزمایشی وجود ندارد اما دلایل شب ادراری ثانویه کودکان اغلب به واسطه نمونه‌گیری ادرار و در ارزیابی‌های رادیولوژی مورد آزمایش و بررسی قرار می‌گیرد. از عکس‌برداری و سونوگرافی کلیه و مثانه برای تشخیص احتمال ابتلا به مشکلات جسمی در لگن و قسمت پایینی ستون فقرات استفاده می‌شود.

درمان‌ شب ادراری کودکان

مشکل شب ادراری کودکان بیشتر از این که به لحاظ جسمانی ناراحت‌کننده باشد، به لحاظ روانی و اجتماعی و به خصوص برای خود کودک آزارنده است. شب ادراری در کودکان اغلب او شرم‌زده هستند و اضطراب دارند. والدین وظیفه دارند همراه و حمایت‌گر کودک باشند و به او اطمینان دهند که کنارش هستند و همه چیز درست می‌شود؛ از تنبیه و دعوا کردن کودک بپرهیزند.

درمان‌های زیادی مانند درمان‌های خانگی، پزشکی و در مواقعی جراحی برای شب ادراری کودکان ارائه شده‌است. در ابتدا باید شرایط روحی و پزشکی پنهان بررسی شود و در صورت وجود مشکلات اساسی مانند بیماری‌های جسمانی و یا اختلالات اضطرابی که منجر به بروز شب ادراری کودکان می‌شوند، مورد درمان قرار گیرند. پس از آن می‌توان برنامه‌ای برای بهبود شب ادراری کودکان ترتیب داد. اغلب کودکان زیر پنج سال نیاز به درمان ندارند چرا که خود به خود این مشکل در آن‌ها برطرف می‌شود.

1. درمان خانگی شب ادراری کودکان

درمان خانگی شامل مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و نکاتی است که به کودک کمک می‌کنند مشکل خود را به کمک والدین بهبود بخشند. یکی از ابتدایی‌ترین نکات این است که کودک نباید بعد از غروب آفتاب مایعات زیادی بنوشد و بهتر است بعد از ساعت سه بعد از ظهر مصرف شکلات، مواد کافئین‌دار، نوشابه‌های گازدار و مرکبات را برای او منع کنید.

به او بگویید برای جلوگیری از شب ادراری کودکان لازم است حتما قبل از خواب به دستشویی برود. به جای تمرکز بر خشک نگه داشتن رختخواب به کودک یاد بدهید بر بیدار شدن و رفتن به دستشویی در هنگام خواب تمرکز کند.

از دیگر تکنیک‌های موفقیت‌آمیز در این راه، استفاده از سیستم تشویق کودکان است. جدولی از روزهای هفته تهیه کنید و هر روزی را که کودک شب ادراری نداشت در آن برچسب بچسبانید. در آخر هفته برچسب‌ها را بشمارید و پاداش کوچکی برای کودک در نظر بگیرید.

برای مثال غذای مورد علاقه‌اش را بپزید، هدیه‌ای کوچک برایش بخرید و یا اجازه دهید کمی بیشتر از همیشه با تبلتش بازی کند. این سیستم نتیجه‌بخش است به شرط آنکه تلاش مستمر داشته باشید و آن را حداقل 14 هفته ادامه دهید.

از نکات دیگر این است که مطمئن شوید کودک به سرویس بهداشتی دسترسی آسان و راحت دارد و هنگام شب چیزی مانع او نمی‌شود. یک چراغ را برای او در راه رسیدن به توالت روشن بگذارید.

2. درمان شب ادراری کودکان به لحاظ روانی

کودک را به خاطر بی‌اختیاری ادرار مقصر ندانید و او را به خاطر این کار تنبیه نکنید. او کنترل ادرار خود را ندارد و سرزنش کردن تنها اوضاع را بدتر می‌کند و به اعتماد به نفس کودک آسیب می‌زند. در فرآیند درمان شب ادراری کودک خود صبور و همراه او باشید، دائما به کودک اطمینان خاطر بدهید و هر بار که پیشرفتتی در او مشاهده کردید تشویقش کنید. هیچ کس از اعضای خانه نباید کودک را به واسطه‌ی این مشکل مسخره کند. در این مورد می‌توانید قانون وضع کنید.

مشکل کودک را پیش دیگر اعضای خانواده و یا اقوام مطرح نکنید. به کودک یادآور شوید که این مشکل اوست و خودش مسئول آن است و شما تمام تلاش خود را برای کمک کردن به او به کار می‌گیرید. اگر کسی را در اطراف خود می‌شناسید که چنین تجربه‌ای داشته و برطرف شده برای کودک تعریف کنید و بگویید که تنها نیست. لازم است کودک در فرآیند شست و شو و تمیزکاری مشارکت داشته‌باشد.

3. درمان پزشکی

درمان پزشکی زمانی ضرورت می‌یابد که مشکل جسمانی مانند عفونت کلیه‌ها علت وقوع شب ادراری کودکان باشد. شما با مشورت پزشک می‌توانید به نتیجه مطلوب برسید. دارو درمانی برای کودکانی که به هیچ کدام از روش‌های درمانی پاسخ نداده‌اند تجویز می‌شود. از جمله داروهایی که در این زمینه مورد تجویز قرار می‌گیرد شامل ایمی‌پرامین، دسموپرسین، استات دسموپرسین، اکسی‌بوتینین و هیوسیامین می‌شود.

برای دریافت مشاوره در زمینه درمان شب ادراری کودکان می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سؤالات متداول

آیا شب اداری یک اختلال روانی است؟

یکی از شایع‌ترین مسائلی که کودکان با آن مواجهه می‌شوند، مسئله شب ادراری است. شب ادراری تا قبل از سنین 5 سالگی یک اتفاق طبیعی است و نیاز به مداخله یا نگرانی جدی ندارد. با این حال اگر بعد از 5 سالگی کودکتان دچار شب ادراری شده است بهتر است به یک روانشناس مراجعه کنید.

درمان شب ادراری کودک 8 ساله چگونه است؟

پیش از هر چیز لازم است علت‌های جسمانی و یا روحی روانی مانند استرس در کودک بررسی شود و مورد درمان قرار بگیرد. سپس می‌توانید جهت بهبود این مشکل با استفاده از روش‌های خانگی و راهنمایی پزشک اقدام کنید.

دکتر متخصص شب ادراری کودکان کیست؟

ارزیابی و بررسی عادی بی‌اختیاری ادراری اولیه و ثانویه در حیطه‌ی تخصص پزشک اطفال یا پزشک خانوادگی است. اما اگر علتی پیچیده برای این مشکل شناسایی بشود یا درمان‌های متداول نتیجه‌ای نداشته باشند، باید به متخصص اورولوژی مراجعه کرد.

 

منبع: درمان شب ادراری کودکان