اختلالات اضطرابی
اضطراب اجتماعی یا ترس از جمع برای خیلی از ما مخصوصا در سنین نوجوانی ممکن است پیش بیاید. اما این اختلال در صورتی که شدت بیابد، باعث آسیب به رابطه‌های دوستی، خودباوری، شغل، تحصیل، سلامت روان و… میشود. به طور طبیعی حضور و صحبت در یک جمع خصوصا برای کسی که کمتر در چنین موقعیتی قرار می‌گیرد، اضطراب ایجاد می‌کند. اما اگر این اضطراب به حدی است که ترجیح می‌دهید حرف نزنید، فعالیتی نکنید ویا اصلا در جمع حضور پیدا نکنید بهتر است هر چه زودتر برای رفع این مساله از متخصصین کمک بگیرید. در ادامه به شرح نشانه‌ها، علل و درمان این اختلال پرداخته‌ایم. برای آشنایی بیشتر با علائم اضطراب کلیک کنید.
بیشتر بخوانید : اختلالات اضطرابی
منبع : اضطراب اجتماعی یا ترس از جمع
اختلال اضطراب اجتماعی یا ترس از جمع چیست
اضطراب اجتماعی یا ترس از حضور در جمع یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که می‌تواند در تمامی دوره‌های سنی و در هر دو جنس ایجاد شود. به‌طورکلی کسانی که درگیر با این بیماری‌اند وقتی در جمع قرار می‌گیرند حس خوبی نسبت به خودشون در جمع ندارند و دیگران آن‌ها را مسخره خواهند کرد. اگرچه این اضطراب برای هر کدام از ما گاهی ظاهر میشود، اما در افراد درگیر با این اختلال چند تفاوت مهم با دیگران هست؛ برای مثال شدت اضطراب بسیار بیشتر از افراد عادی است و این موضوع حتی گاهی باعث میشود که آن‌ها از انجام بعضی فعالیت‌ها خودداری کنند. این اضطراب گاهی در جمع‌های کوچک هم ایجاد میشود. برای آشنایی با سایر انواع فوبیا کلیک کنید.
اضطراب اجتماعی می‌تواند در تعاملات اجتماعی و یا هنگامی‌که قرار است کار خاصی را در حضور دیگران انجام دهید، بروز یابد. گروه دوم را افراد دارای اضطراب اجتماعی از نوع عملکردی می‌نامند. ساده‌ترین مثال برای این اختلال سخنرانی میان جمع است اما افرادی که دارای اضطراب عملکردی هستند ممکن است در رفتارهای ساده‌تری نظیر غذا خوردن در یک جمع نیز دچار اضطراب شوند. این درحالیست که آن‌ها در برقراری ارتباط با دیگران مشکلی ندارند.
علائم و نشانه های اختلال اضطراب اجتماعی یا ترس از جمع
براساس آخرین نسخه از کتاب راهنمای تشخیص اختلالات روانی، اضطراب اجتماعی به ترس یا نگرانی گفته میشود که:
- هنگامی‌که قرار است با دیگران ارتباط برقرار کنید یا عملی انجام دهید و یا دیگران شما را ارزیابی کنند ایجاد میشود.
- نگران هستید که به‌گونه‌ای رفتار کنید که دیگران مسخره یا طردتون کنند و یا قضاوت منفی از شما بشه.
- وضعیت‌های اجتماعی در اکثر مواقع باعث اضطراب شما می‌شوند.
- تا جای ممکن از قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی اجتناب می‌کنید و یا حضور در آن‌ها اضطراب بسیاری به همراه دارد.
- ترس و نگرانی با شرایط محیطی مطابقتی ندارد.
- اضطراب باید در اکثر روزها و موقعیت‌های اجتماعی حضور داشته و برای مدت حداقل 6 ماه ادامه پیدا کند.
- این اضطراب نباید به دلیل مصرف مخدرها، یا مشکلاتی مانند لکنت یا معلولیت باشد که باعث نگرانی از قضاوت اجتماعی میشود.
- اضطراب در کودکان می‌تواند به‌صورت گریه کردن، چسبیدن به والدین یا میل به تنها بودن خود را نشان دهد.
دلایل و علت بروز اضطراب اجتماعی
ژنتیک
تحقیقات نشان‌دهنده این موضوع است که اختلالات اضطرابی می‌توانند از طریق ژن‌ها میان اعضای یک خانواده انتقال بیابند. به همین خاطر درصورتی‌که در میان اقوام و اطرافیان کودک کسی دارای اختلالات اضطرابی است، بهتر است برای پیشگیری از مشاور کودک برای تربیت و نحوه برخورد با وی کمک بگیرید.
کژکاری های مغزی در اضطراب اجتماعی
اضطراب می‌تواند بر اساس کارکرد غیرمعمول در بخش‌هایی از مغز نیز اتفاق بیافتد. برای مثال منطقه‌ای به نام آمیگدال یا بادامه در مغز همه ما مسئولیت ایجاد ترس را بر عهده دارد. برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد که آمیگدال در مغز افراد دارای اضطراب اجتماعی فعالیتی بیش‌ازحد معمول دارد و این موضوع باعث میشود تا فرد از رویدادهای معمولی روزمره نیز بترسد.
سبک‌های تربیتی نامطلوب
تربیت نامناسب کودک می‌تواند باعث بروز مشکلات بسیاری برای آن‌ها در آینده شود. برای مثال والدین خجالتی یا کمرو که از فرزندانشان نیز می‌خواهند همین محدودیت‌ها را رعایت کنند و یا والدین سلطه گری که اعتمادبه‌نفس اجتماعی کافی در فرزند خود ایجاد نمی‌کنند، خطر ابتلا به این بیماری را در فرزندشان افزایش می‌دهند.
تجربیات تلخ
گاهی اوقات یک خاطره تلخ از حضور در جمعی که شما را مورد تمسخر قرار داده‌‌اند یا شرایطی که به‌درستی نتوانسته‌اید کاری را انجام بدهید، باعث ایجاد اضطراب اجتماعی می‌شوند. برای مثال فردی را در نظر بگیرید که هنگام یک سخنرانی نتوانسته کلمه‌ای را به‌درستی بیان کند و این موضوع باعث خنده حضار شده است. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد ترسی عمیق از صحبت کردن در میان جمع برای فرد باشد و به‌تدریج گسترش یافته و تبدیل به یک اضطراب اجتماعی تمام عیار شود.
باورهای اشتباه
باورهای منفی نظیر اعتماد نداشتن به توانایی‌های خود، بیش برآورد مهارت‌های دیگران و بزرگ کردن اشتباهات جزئی خود ازجمله تصوراتی هستند که فرد را در برابر اضطراب اجتماعی آسیب‌پذیر می‌کنند. علاوه بر این افرادی که به این اختلال دچار می‌شوند معمولاً تصور می‌کنند که دیگران به‌شدت آن‌ها را تحت نظر دارند و یا درصورتی‌که اشتباهی از آن‌ها سربزند فاجعه‌ای به بار خواهد آمد. این افکار باعث خواهد شد تا فرد هنگامی‌که می‌خواهد کاری را در مقابل جمع انجام دهد دچار نگرانی و اضطراب شود.
بیشتر بخوانید : درمان قطعی فوبیا
راه‌های درمان اضطراب اجتماعی
اگر اضطراب از حضور در جمع برای شما به حدی شدت یافته که در رفتارهای شما وقفه یا مشکلی ایجاد کرده یا احساس آرامش و رضایت را برای شما از بین برده به این معناست که باید برای بهبود این شرایط اقدامی جدی انجام دهید. زیرا اختلال اضطراب اجتماعی بیماری نیست که خودبه‌خود بهبود پیدا کند و حتی در شرایطی که این اضطراب فروکش کند، احتمال بازگشت آن در موقعیت‌های دیگر وجود دارد. برای اشنایی با بهترین راه درمان اضطراب شدید کلیک کنید.
با همه این‌ها اضطراب اجتماعی اختلالی است که به‌خوبی نسبت به درمان‌های روانشناختی پاسخ می‌دهد و درصورتی‌که شما راهکارهای ارائه‌شده را جدی بگیرید می‌توانید در مدت کوتاهی این اختلال را درمان کنید. ازجمله اقدامات روانشناسان برای درمان این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
آموزش کنترل هیجانات
در این بخش از درمان به شما آموزش داده میشود که چگونه می‌توانید هیجانات خود را مدیریت کرده و از شدت گرفتن اضطراب جلوگیری کنید. بزرگ‌ترین مشکل افراد دارای اضطراب اجتماعی این است که اضطراب آن‌ها در شرایط رویارویی با دیگران شدت پیدا می‌کند و آن‌ها به این خاطر که نمی‌توانند این اضطراب را مدیریت کنند در عملکرد خود نیز دچار مشکل می‌شوند. به همین خاطر روانشناس در اولین قدم آموزش می‌دهند که نشانه‌های شروع اضطراب را در خود شناسایی کرده و پیش از شدت گرفتن این نگرانی از طریق راهکارهای مختلفی مثل تنفس عمیق یا تکرار جملات مثبت اضطراب خود را مدیریت کنید.
آموزش تغییر باورها
باورها و افکار منفی یکی از مهم‌ترین دلایلی هستند که باعث ایجاد اضطراب می‌شوند. به همین خاطر در طی جلسات درمانی روانشناس کمک می‌کند تا افکار منفی خود را شناسایی کرده و سپس باورهای مناسب‌تری را جایگزین آن‌ها نمایید. برای مثال فردی که از برقراری روابط اجتماعی با دیگران هراس دارد ممکن است باور داشته باشد که ازنظر دیگران کسالت‌آور است یا هیچ‌کس دوست ندارد با او صحبت کند. درمانگر این قبیل باورها را زیرسوال برده و کمک می‌کند تا افکار مناسب‌تری را جایگزین آن‌ها کنید و یا اگر این افکار واقعیت داشته باشد کمک خواهد کرد تا راه‌حل مناسبی برای آن‌ها پیدا کنید.
آموزش مهارت‌های اجتماعی
بعضی از افراد دارای اضطراب اجتماعی صرفاً هنگامی‌که متوجه افکار منفی خود می‌شوند و آن‌ها را تغییر می‌دهند از این بیماری رها می‌شوند، اما برخی دیگر از آن‌ها در رفتار خود نیز ضعف‌هایی دارند که می‌بایست آن‌ها را برطرف کنند. برای مثال ممکن است در شروع یک رابطه و پیشنهاد دوستی ضعیف باشید یا نحوه ارائه یک کنفرانس کلاسی را ندانید. در چنین شرایطی درمانگر از طریق آموزش رفتاری کمک خواهد کرد تا نقاط ضعف خود را برطرف کرده و بتوانید این فعالیت‌ها را در محیط انجام دهید.
استفاده از داروها
اگرچه اضطراب اجتماعی اختلالی است که بدون استفاده از داروها نیز قابل‌درمان است، بااین‌حال در شرایطی که روانشناس احساس کند شدت مشکلات به میزانی است که می‌بایست از برخی داروها در کنار درمان استفاده کنید برای شما دارو نیز تجویز خواهد شد. برای آشنایی با انواع داروهای ضد اضطراب کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه اضطراب و افسردگی می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
سؤالات متداول
داروها اگرچه می‌توانند در کاهش اضطراب فرد و بهبود شرایط به وی کمک کنند اما به‌تنهایی قابلیت درمان اضطراب اجتماعی را ندارند و برای درمان می‌بایست در کنار استفاده از داروها جلسات درمان روانشناختی نیز جدی گرفته شود.
آمادگی‌های ژنتیکی، اختلال در فعالیت بخش‌هایی از مغز، سبک‌های تربیتی نامناسب والدین و یا خاطرات ناخوشایند ازجمله دلایلی هستند که می‌توانند باعث بروز اضطراب اجتماعی در فرد شوند.
